Ο βήχας αποτελεί μια ακούσια ή εκούσια αντίδραση του οργανισμού μας, λόγω ερεθισμού ειδικών υποδοχέων που βρίσκονται κατά μήκος του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού συστήματος, αλλά και στο διάφραγμα, το περικάρδιο, τον οισοφάγο και το στομάχι.
Ο βήχας διακρίνεται σε παραγωγικό και ξηρό ανάλογα με την παραγωγή ή όχι εκκρίσεων και σε χρόνιο ή οξύ ανάλογα με τη διάρκειά του.
Ως χρόνιος χαρακτηρίζεται ο βήχας διάρκειας μεγαλύτερης των 3 εβδομάδων.
Αίτια χρόνιου βήχα
- Χρόνια παραρρινοκολπίτιδα και χρόνια οπισθορρινική έκκριση. Πρόκειται συνήθως για ξηρό και παρατεταμένο βήχα ( σα να προσπαθεί κανείς να καθαρίσει το λαιμό του). Μπορεί να συνυπάρχει και με άλλα συμπτώματα όπως ρινική συμφόρηση ή καταρροή και πονοκέφαλο.
- Άσθμα: Αποτελεί το συχνότερο αίτιο βήχα σε παιδιά. Η διάγνωση θα γίνει με βάση τα συμπτώματα, το λειτουργικό έλεγχο της αναπνοής και την ανταπόκριση στη θεραπεία.
Βήχας ισοδύναμος άσθματος: Αποτελεί ειδική κατηγορία άσθματος που εκδηλώνεται μόνο με βήχα. Εμφανίζεται κυρίως το βράδυ, μετά από άσκηση ή έντoνα οφρητικά ερεθίσματα. Συνήθως η σπιρομέτρηση προ και μετά βρογχοδιαστολής είναι φυσιολογική και η διάγνωση επιβεβαιώνεται με την ανταπόκριση στα εισπνεόμενα κορτικοειδή.
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.Μπορεί ο βήχας να αποτελεί τη μόνη εκδήλωση σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών και να επιμένει αρκετούς μήνες, παρά τη χορήγηση σωστής θεραπείας. Πρόκειται συνήθως για ξηρό βήχα καθόλη τη διάρκεια της ημέρας, με έξαρση κυρίως τις νυχτερινές ώρες κατά την κατάκλιση.
- Κάπνισμα
- Φάρμακα: Ορισμένα αντιυπερτασικά φάρμακα(αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου, Capoten, Vascace, Triatec) μπορεί να προκαλέσουν σε ένα μικρό ποσοστό (1-2%) ξηρό βήχα. Ο βήχας μπορεί να εμφανίζεται λίγες ώρες μετά τη λήψη του φαρμάκου ή ακόμα και μετά από εβδομάδες. Ακόμα και αν διακόψουμε το φάρμακο, ο βήχας μπορεί να επιμένει για αρκετές εβδομάδες.
- Μεταλοιμώδης: Ακολούθεί λοιμώξεις του ανώτερου ή κατώτερου αναπνευστικού και μπορεί να διαρκέσει εώς και 2 μήνες.
- Ξένο σώμα: Αποτελεί συχνό αίτιο βήχα, ιδίως στα παιδιά.
- Καρδιοαγγειακά νόσήματα
- Διάμεσες πνευμονοπάθειες
- Κακοήθειες
Το αίτιο του χρόνιου βήχα σε πολλές περιπτώσεις είναι δύσκολο να βρεθεί.
Μερικές από τις εξετάσεις που μπορεί να χρειασθούν είναι οι εξής:
- Ακτινογραφία θώρακος
- Αξονική τομογραφία θώρακος υψηλής ευκρίνειας
- Σπιρομέτρηση προ και μετά βρογχοδιαστολής
- Δοκιμασία πρόκλησης
- Ακτινογραφία ή αξονική τομογραφία ιγμορείων
- Βρογχοσκόπηση
- Εξετάσεις πτυέλων (μικροβιολογικές και κυτταρολογικές)
- Οισοφαγογράφημα- 24ωρη καταγραφή του ρΗ του οισοφάγου
- Καρδιολογική εκτίμηση